Mersinin Kısa Tarihi

Mersin yöresinde yapılan kazı ve araştırmalar, İl'in Neolitik (Yeni Taş), Kalkolitik (Bakır Taş) çağlardan beri, yerleşim yeri olduğunu göstermektedir. Bölgenin Kizuvatna olarak bilinen en eski adı, Hitit devrinde QUE (KUE), Klasik Devirde 'de Kilikya olarak yer almıştır. Mersin, tarih sahnesinde bir çok medeniyetin izlerini taşımaktadır. Mersin yöresi sırası ile Hititler, Firigler, Asurlular, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslıların hakimiyetine girmiş, zaman zaman, Arap istilasına uğramış, XI. y.y.da Selçukluların, XIV:y.y.da Karamanoğulları ve Ramazanoğullarının ve XV.y.y.da Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine girmiştir. Mersin yöresinde, önemli tarihi merkezler olan Tarsus Gözlüküle ve Mersin Yumuktepe'de yapılan kazılar, Mersin”in tarihte önemli bir merkez olduğunu ortaya çıkarmıştır. Nitekim Gözlükule İslam uygarlıklarından Neolitik Dönem'e kadar 33 katmandan oluşmaktadır. Aynı şekilde Mersin Demirtaş Mahallesinde bulunan Yumuktepe'de gerçekleştirilen kazılarda da aynı bulgulara rastlanmıştır. Mersin yöresinde, daha sonra, Hitit Devrinin izleri görülür. Mersin ve Tarsus'un Yukarı Mezopotamya'dan Orta ve Batı Anadoluya yönelik geçiş yolu üzerinde olması, bu yöreyi önemli kılmıştır. Hitit Kralı Hattuşiş, yöreyi imar ve ıslah etmiştir. Daha sonra Asur Kralı III. Selomossa'nın eline geçen yöre, M.Ö.528 tarihinde İran Hükümdarlığına geçmiştir. M.Ö.527'de yöreyi ve Kıbrıs'ı Yunanlılar ele geçirmiştir. M.Ö. 334, yörenin Makedonya Kralı Büyük İskender’in hakimiyet dönemidir. M.Ö. 261.-246 da yöreyi Mısır Hükümdarı Batlenios Ogustos zapt eder M.Ö.66 yılında ise Roma İmparatorluğu Komutanlarından Pompeius Mersin ve çevresini zapt ederek, Soli şehrini kendi adına izafeten kurar daha sonra yöreyi kısa bir dönem Araplar işgal etse de barınamazlar. Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra yöre Doğu Roma İmparatorluğu içerisinde kalır. Bilahare yöre Bizans hakimiyetine geçer. İslamiyet’in, Arabistan’da yayılmasından sonra Halife Osman zamanında yöre, Arapların eline geçer. Asurlulardan sonra yöre Abbasi Halifesi Sultan Mehdi zamanında M.S. 853 de Abbasilerin hegemonyasına geçer.1082-1083 yıllarında Selçuklu hakimiyetine geçen yöre bu dönemde, kısmi olarak Haçlı istilasına uğramıştır. Selçukluların zayıflaması ile yöre Karamanoğulları’na geçer. Mersin, Fatih Sultan Mehmet'in komutanlığında, Gedik Ahmet Paşa tarafından 1474’de ele geçirilmiştir.

1481'de Fatih Sultan Mehmet'in ölümünden sonra Hükümdar olan II.Beyazıt ile kardeşi Cem Sultan arasında ortaya çıkan saltanat kavgası sırasında Cem Sultanın İçel'de Korykos Kalesine ; oradan da, Anamur üzerinden, Rodos Şövalyelerinin yardımıyla İtalya'ya gittiği söylenir. Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölüm ise 1516 da Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır. I. Dünya Savaşında, Mondros Mütarekesiyle itilaf devletlerinin istilasına uğrayan Mersin 1712-1918 tarihinde İngilizler işgal etmiştir. 02.01.1919 da da yöreye Fransızlar gelmiştir. 12.11.1919 da İngilizlerin çekilmesiyle işgalci olarak Fransızlar kalmıştır. Mersin milli mücadele ile 3 Ocak 1922 de tekrar tarih hakimiyetine geçmiştir. 1924 tarihinde Mersin adıyla Vilayet olmuştur.